امید محمدی؛ بازار: مذاکرات بین المللی برای رفع تحریم ها و امیدواری از گشایش در فضای سیاست خارجی و بهبود روابط تجاری، زمزمه بازگشت خودروسازان اروپایی به کشور به گوش می رسد. این درحالی است که صنعت خودرو اروپا شرایط بحرانی را تجربه می کند و چالش‌های عدیده مالی را در پیش دارد. این وضعیت می تواند بهترین فرصت برای خودروسازان داخلی یا متولیان صنعت خودرو برای تدوین استراتژی همکاری و تعریف نقشه راه جدید باشد. مدیران ارشد و سیاستگذاران صنعت خودرو کشور باید در جریان باشند که هفته گذشته انجمن تولیدکنندگان خودرو اروپا، خبر از تعطیلی کارخانه ها و ورشکستگی شرکت های عامل دادند. با این احتساب پیش بینی می شود که صنعت خودرو اروپا برای تولید خودروهای برقی فقط ۲۰ درصد اشتغالزایی ایجاد خواهد کرد.
توقف فعالیت خودروسازان در اروپا
حداقل هشت کارخانه یا شرکت مربوط به خودروسازی در سراسر اروپا از ژانویه تاکنون فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. آمار نگران‌کننده سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ از اشتغال این صنعت نشان داده که ۵۷ درصد از کاهش مشاغل از ابتدای سال جاری میلادی در اروپا به دلیل ورشکستگی یا تعطیلی واحدهای تولیدی صنعت خودرو بوده است.
علی‌رغم پیشرفت های تکنولوژی بسیار خوب اروپا در سال ها و ماه های اخیر، صنعت خودرو این قاره با چالش های عمده‌ای در توسعه زنجیره تامین، ارائه محصول رقابتی، تغییر مدل کسب‌وکار، نوسازی تسهیلات تولیدی و ارتقای مهارت‌های نیروی کار خود داشته است.
اروپا به این نتیجه رسیده که فرآیند گذار سبز به خودروهای برقی پیچیده‌تر و دشوارتر از آنچه فکر می کرده است که این امر مستلزم تجدیدنظر جدی در سیاست‌گذاری‌های موجود است.
شکاف مهارتی در صنعت خودرو اروپا به دلیل پیشرفت های سریع فناورانه و الزام های زیست‌محیطی، به چالشی جدی بدل شده است. در این شرایط، همکاری ACEA و Adecco در قالب طرحی جامع برای تحلیل وضعیت موجود و آینده مهارت های شغلی در این صنعت، به عنوان گام نخست این مسیر تحول آفرین مطرح شده است
تحول سبز و دیجیتال، تهدید یا فرصت؟
در راستای مواجهه با چالش های بنیادین ناشی از گذار دیجیتال و سبز در صنعت خودرو اروپا، دو نهاد بزرگ «انجمن تولیدکنندگان خودروی اروپا» (ACEA) و «گروه آدکو» (Adecco Group) یک مشارکت استراتژیک را کلید زدند. این همکاری تاریخی با هدف بازآفرینی و توانمندسازی نیروی کار این صنعت شکل گرفته است؛ صنعتی که بیش از ۱۳ میلیون نفر را در زنجیره ارزش خود در سراسر اروپا به‌کار گرفته است.
شکاف مهارتی در صنعت خودرو اروپا به دلیل پیشرفت های سریع فناورانه و الزام های زیست‌محیطی، به چالشی جدی بدل شده است. در این شرایط، همکاری ACEA و Adecco در قالب طرحی جامع برای تحلیل وضعیت موجود و آینده مهارت های شغلی در این صنعت، به عنوان گام نخست این مسیر تحول آفرین مطرح شده است.
مطالعه‌ای تحت عنوان «تحلیل شکاف مهارتی صنعت خودرو اتحادیه اروپا» قرار است تا میانه سال ۲۰۲۵ منتشر شود. این مطالعه نقشه‌ای جامع از نیازهای مهارتی حال و آینده ارائه خواهد داد و بستری خواهد شد برای طراحی سیاست های هدفمند و منطقه محور در جهت بازآموزی و ارتقای مهارت های شغلی است.
نقشه راه برای نجات نیروی انسانی
یکی از دستاوردهای کلیدی این پروژه، تدوین سندی راهبردی تحت عنوان «نقشه اجرایی مهارت های صنعت خودرو» خواهد بود. این سند، نه تنها مسیرهای عملیاتی برای توانمندسازی نیروی کار را تبیین می کند، بلکه تعامل سازنده میان ذی نفعان منطقه‌ای، نهادهای آموزشی و شرکت های خودروساز را هدف گذاری می کند.
دنیس ماچوئل، مدیرعامل گروه آدکو، در بیانیه ای رسمی اظهار داشت؛ «ما در تلاشیم تا با مشارکت ACEA، مهارت های لازم برای حفظ مزیت رقابتی در یک بازار پرتحول را بازتعریف کنیم.»
در آستانه تحول صنعت خودرو
سِگرید دو وریس، مدیرکل ACEA، وضعیت فعلی صنعت خودرو را «پنج دقیقه مانده به نیمه‌شب» توصیف کرد و گفت؛ «بقای نیروی کار این صنعت در گرو سازگاری سریع با تغییرات است. این همکاری، نه صرفا یک واکنش، بلکه حرکتی راهبردی برای تبدیل بحران به فرصت و خلق راه‌حل‌های عملیاتی است.»
همگرایی با اهداف اتحادیه اروپا
این ابتکار در راستای برنامه اقدام خودرویی اتحادیه اروپا (EU Automotive Action Plan) و «اتحادیه مهارت ها» (Union of Skills) تعریف شده که در مارس ۲۰۲۵ رونمایی شد. تعامل با ذی نفعان بخش عمومی و خصوصی، هسته اصلی این برنامه‌ها را شکل می دهد.
از سوی دیگر، ACEA با سابقه فعالیت در پروژه‌های اروپایی متعددی همچون TRIREME، ChemSkills و FLAMENCO، نشان داده که برنامه های مهارتی را نه به عنوان پروژه‌ای مقطعی، بلکه به عنوان بخشی از راهبرد کلان تحول صنعت خودرو دنبال می کند.
همکاری تازه بین ACEA و گروه آدکو، صرفا یک توافق دوجانبه نیست؛ بلکه نقطه عطفی در مسیر بازتعریف آینده نیروی کار در یکی از مهم ترین صنایع قاره اروپا محسوب می شود. در دنیایی که همزمان با تحولات فناوری و زیست‌محیطی پیش می‌رود، انطباق‌پذیری نیروی کار و توسعه مهارت‌های نو، ضامن بقا و پیشرفت خواهد بود. انتظار می‌رود با نهایی شدن نتایج این تحلیل و اجرای نقشه‌راه مهارتی، صنعت خودرو اروپا گامی بلند به‌سوی تاب‌آوری، پویایی و رقابت‌پذیری جهانی بردارد.
در صورت طراحی و اجرای یک همکاری راهبردی هدفمند با خودروسازان خارجی، مبتنی بر انتقال فناوری و ارتقای دانش فنی داخلی، می توان چشم انداز روشنی برای تحول در صنعت خودروی کشور ترسیم کرد
ضرورت بازنگری همکاری با خودروسازان اروپایی
تجربه همکاری با صنایع خودروسازی راوپا طی سال های گذشته، هرچند در برهه هایی به نتایجی مثبت منجر شده، اما در مجموع نتوانسته به تحولی فناورانه یا ارتقای چشمگیر در خودکفایی صنعتی کشور بینجامد. بررسی ها نشان می دهد که سیاست های صنعتی و اقتصادی این کشور، به ویژه در حوزه خودرو، عمدتا معطوف به منافع کوتاه مدت بوده و کمتر رویکردی مبتنی بر توسعه پایدار و انتقال واقعی فناوری را دنبال کرده است.
در سال های اخیر نیز روند کلی در صنعت خودروسازی اروپا نشان از کاهش سهم نوآوری و عقب نشینی از جایگاه پیشتاز گذشته دارد. این در حالی است که کشورهایی نظیر ژاپن، چین و کره جنوبی، با تمرکز بر فناوری‌های نوینی چون خودروهای برقی، سامانه های خودران و هوشمندسازی، گام های بلندی در مسیر پیشرفت برداشته‌اند. به عنوان نمونه، ژاپن با برندهایی چون تویوتا و هوندا، نه تنها در کیفیت تولید بلکه در حوزه نوآوری نیز نقش‌آفرین جهانی به شمار می‌رود.
بر این اساس، تمرکز صرف بر همکاری با خودروسازان اروپایی نیازمند بازنگری است و ضروری است تعاملات بین‌المللی در این حوزه به سمت کشورهای پیشرو و نوظهور نیز سوق یابد. چین به عنوان یک قدرت نوظهور در صنعت خودروی جهان، با توانمندی چشمگیر در حوزه‌هایی چون تولید پیشرانه‌های برقی، زنجیره تأمین باتری، نرم افزارهای خودرو و سرعت بالای تجاری‌سازی فناوری ها، جایگاهی متمایز یافته است. در صورت طراحی و اجرای یک همکاری راهبردی هدفمند با خودروسازان خارجی، مبتنی بر انتقال فناوری و ارتقای دانش فنی داخلی، می توان چشم انداز روشنی برای تحول در صنعت خودروی کشور ترسیم کرد.
